آبشار کویله
یكی از اماكنهای دیدنی استان كردستان آبشار "كویله" است كه در شهرستان مریوان و در مسیر جاده مریوان-سقز واقع است. این آبشار زیبا در فصل بهار از مكانها دیدنی و زیبای منطقه محسوب میشود.
آبشار بل
در یكی از روستاهای منطقه اورامان و در مرز استان كرمانشاهان، روستایی به نام "بل" واقع است. در كنار این روستا، در جادهای كه به "كوسه هجیج" منتهی میشود، آبشاری زیبا وجود دارد كه به عقیده كارشناسان دارای آب عالی برای شرب است. این آب با فشار زیاد و حجم بسیار از شكاف كوهی بیرون می ریزد و عظمت و شكوه طبیعت را جلوهگر میسازد. این آب در مسیر خود به رودخانه سیروان میریزد.
دریاچه زریوار
دریاچه زریوار (کسر ز رایجتر است) در سه كیلومتری شمال باختری مریوان و در ارتفاع 1285 متری از سطح دریا قرار داد و از زیباترین میراثهای طبیعی استان كردستان به شمار میآید. آب این دریاچه از چشمههای جوشان و رودخانههای چندی كه به آن میریزد، تامین میشود. طول دریاچه شش كیلوتر و عرض آن 1700 تا 3000 متر است. مساحت آن حدود 720 هكتار است
وجه تسمیه زریوار و زریبار كه هر دو در منطقه متداول است، به واژه "زری" كه در زبان كردی به معنی دریاچه است، باز میگردد. پسوند "دار" و "بار" پسوند تشبیهی و زریبار یا زریوار به معنی دریاچهوار است.
درباره این دریاچه افسانههای متعددی وجود دارد كه مشهورترین آنها حکایت از وجود شهری مدفون در زیر آبهای دریاچه دارد.
چشمه بابا گرگر
در روستای "باباگرگر"، در 18 كیلومتری شمال شرقی شهرستان قروه، چشمهای جوشان همیشه میخروشد كه به آن "دنگز" میگویند. آب این چشمه در استخری عمیق و مدور به محیط 200 متر جمع میشود. این چشمه پر آب دارای آبی است كه رنگ آن مایل به سرخ است و در بعضی مواقع به رنگ زرد مایل به لیمویی در میآید. آب این چشمه به علت وجود املاح معدنی به ویژه گوگرد رنگین است. ظاهرا این آب برای امراض سودایی و پوستی مناسب است و در درمان سوء هاضمه و دیگر بیماریهای دستگاه گوارش و نیز راشیتیسم و درمان تورم موثر میافتد. این چشمه و امامزاده باباگرگر در كنار آن، از مكانهای طبیعی و تاریخی استان محسوب میشوند
سراب قروه
در بخش جنوبی شهر قروه، سرابی طبیعی وجود دارد كه یكی از تفرجگاههای مردم منطقه محسوب میشود. این سراب دارای آبی خوش و گوارا است؛ به همین دلیل شهر قروه در كنار آن ایجاد شده است. بخشی از آب كشاورزی و مشرب قروه از این آب تامین میشود.
سراب وینسار
یكی از چشمههای قدیمی شهرستان قروه، چشمه سراب است كه با آب بسیار گوارا و عالی در داخل روستای "وینسار" از دل زمین بیرون میآید. در حقیقت روستای وینسار پیرامون این چشمه شكل گرفته است. این چشمه سالهای سال است كه تامین كننده آب روستا، هم برای شرب و هم كشاورزی است. اطراف چشمه اصلی، سنگ چین شده و قدمت سنگچین آن حدود دو تا سه قرن برآورد شده است.
تا حدود سی سال پیش، مردم روستا در ماه خرداد مراسم شكرگذاری و قربانی برای "سراب"، برگزار میكردند. در این مراسم ضمن قربانی كردن گوسفندان به جشن و شادمانی میپرداختند و احترام ویژهای برای این چشمه قایل بودند.
چشمه آب تلخ (پیر صالح)
چشمه آب تلخ در روستای قشلاق شهرستان بیجار قرار دارد. علت نامگذاری این چشمه به علت تلخ بودن آب آن است. هرچند دلیل تلخ بودن آب این چشمه به روشنی مشخص نشده است، اما گفته می شود که آب آن برای درمان بیماریهای روماتیسمی موثر است.
غار کرفتو
غار کرفتو در فاصله ۷۲ کیلومتری شمال دیواندره در نزدیکی روستای یوزشباش کندی، استان کردستان قرار دارد و از جاذبههای گردشگری این استان شمرده می شود. در معماری این غار علاوه بر ایجاد اتاق ها و راهروهای عبوری، سعی شده تا اتاق ها با هم مرتبط باشند. نورگیرهایی به سمت بیرون تعبیه شدهاند و بر دیوارهای غار در بعضی از اتاق ها نقوشی به صورت تجریدی از حیوانات، انسان و گیاه حجاری شده است. کتیبهای یونانی بر سردر یکی از اتاق های طبقه سوم این غار وجود دارد که از این غار به عنوان معبد هراکلس نام برده است.
با توجه به پژوهش های به عمل آمده، در دوران میانزیوی (مزوزویک)، کرفتو در زیر آب بوده و در اواخر این دوره ارتفاعات آن از آب خارج شده است. غار کرفتو از غارهای آهکی و طبیعی است که در ادوار مختلف تغییرات و دگرگونیهای عمده و دخل و تصرفات بسیار در آن به وجود آمده است. در حال حاضر طول غار حدود ۷۵۰ متر است و راه های فرعی متعددی از آن منشعب میشود. غار چهار طبقه دارد و حجاران هنرمند، به زیبایی فضاهایی را در مدخل های غار تراشیده و اتاق ها، راهرو و دالان های متعددی را به وجود آوردهاند.
این غار در سال ۱۳۷۹ گمانه زنی شد و با بررسیهای باستانشناختی در محوطه بیرون و داخل غار، آثاری از دورانهای مختلف به دست آمد. کشف تراشهای سنگی در طبقه چهارم و محوطه بیرون غار میتواند نشانهای از استفاده انسانها در دوران پیش از تاریخ از این غار باشد.
چهل چشمه
چهل چشمه از كوههای مرتفع كردستان است. این كوه دارای آبشارها و چشمههای بسیار زیبایی است و وجه تسمیه آن نیز حكایت از وجود چهل چشمه آب دارد. این كوه در منطقه "خورخوره" شهرستان دیواندره قرار دارد و منطقهای سردسیر و برفگیر است. در این كوه میتوان در تمامی سال برف را مشاهده كرد. این كوه یكی از سرچشمه های رودخانه های جغاتو (جغتو) و سپیدرود بوده و دارای چشمهسارهای فراوان و دامنههای سرسبز و زیبا است